आळंदी वार्ता : आळंदीतील पवित्र इंद्रायणी नदीचे प्रदूषण रोखण्यासाठी आणि शहरातील सांडपाण्यावर प्रक्रिया करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाच्या तीर्थक्षेत्र विकास आराखड्यांतर्गत ११.५१ कोटी रुपये खर्चाच्या मलनिस्सारण प्रकल्पाला गती मिळाली आहे. हा प्रकल्प आळंदी नगरपरिषद हद्दीतील सर्व्हे नं. ४/२ मध्ये WTE Infra Project Pvt. Ltd. यांच्या माध्यमातून उभारला जात असून, ३१ मार्च २०२६ पर्यंत पूर्ण होणे अपेक्षित आहे. मात्र, या प्रकल्पासाठी इंद्रायणी नदीच्या घाटावर झालेल्या खोदकामामुळे घाट ३ मीटर रुंदीने बाधित झाला आहे, ज्यामुळे भाविकांनी तीव्र नाराजी व्यक्त केली आहे.
प्रकल्पाची वैशिष्ट्ये आणि उद्देशक्षमता:
प्रकल्पाची क्षमता ४ MLD (मिलियन लिटर प्रतिदिन) असून, यात ४.५० किमी अंतर्गत ड्रेनेज लाइन, ३०० मीटर मुख्य लाइन आणि संपवेल यांचा समावेश आहे.
उद्देश: आळंदी शहरातील सांडपाणी ड्रेनेज लाइनद्वारे एकत्रित करून रासायनिक प्रक्रियेनंतर शुद्ध पाणी इंद्रायणी नदीत सोडणे, ज्यामुळे नदीचे प्रदूषण रोखले जाईल आणि पाण्याचे पावित्र्य राखले जाईल.
सध्याची स्थिती: हा स्वतंत्र प्रकल्प आळंदीतील सांडपाण्यावर प्रक्रिया करण्यासाठी महत्त्वाचा आहे.
कामाची सद्यस्थिती प्रकल्पाचे काम सुरू झाले असून, माती परीक्षण आणि नकाशांना मान्यता मिळाली आहे.
मुख्य ड्रेनेज लाइनचे ८०% काम इंद्रायणी नदीच्या घाटावर पूर्ण झाले असून, उर्वरित काम एका आठवड्यात पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे.
काम शासकीय जमिनीवर होत असून, खोदकामामुळे आळंदी नगरपरिषदेचा घाट ३ मीटर रुंदीने बाधित झाला आहे.
घाट दुरुस्तीचे काम सुरू झाले असून, ३५ वर्षांहून अधिक जुने घाट आवश्यकतेनुसार दुरुस्त केले जाणार आहेत, ज्यामुळे घाटाचे सौंदर्य अबाधित राहील.
नागरिक आणि भाविकांची नाराजी
इंद्रायणी नदीच्या घाटावरील खोदकामामुळे घाटाचे स्वरूप बाधित झाल्याने भाविकांनी तीव्र नाराजी व्यक्त केली आहे. घाटाचे आध्यात्मिक आणि सौंदर्यात्मक महत्त्व कमी होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.
स्थानिक नागरिक आणि वारकरी संघटनांनी या खोदकामाला विरोध दर्शवला होता, कारण त्यांना घाटाचे विद्रूपीकरण होण्याची चिंता आहे.
प्रशासन आणि कंत्राटदाराची भूमिका
आळंदी नगरपरिषदेचे प्रशासक माधव खांडेकर म्हणाले: “हा प्रकल्प इंद्रायणी नदीचे पावित्र्य आणि स्वच्छता राखण्यासाठी महत्त्वाचा आहे. ड्रेनसहा प्रकल्प पूर्ण झाल्यावर सांडपाणी थेट नदीत जाणार नाही. घाट दुरुस्तीचे काम तातडीने पूर्ण केले जाईल.”
WTE Infra Project Pvt. Ltd. चे प्रकल्प अभियंता प्रसाद गोरडे म्हणाले: “घाटाचे विद्रूपीकरण होणार नाही. खोदकाम केलेला भाग पूर्ववत केला जाईल, आणि घाटाचे सौंदर्य अबाधित ठेवण्यासाठी सर्व खबरदारी घेतली जाईल.”
महाराष्ट्र जीवन प्राधिकरण: पुणे यांच्या मार्गदर्शनाखाली हा प्रकल्प राबवला जात आहे. भूसंपादन पूर्ण झाल्यानंतर १५ मार्च २०२४ रोजी ई-निविदा प्रक्रियेद्वारे WTE Infra Project Pvt. Ltd. यांना कार्यारंभ आदेश देण्यात आला.
भविष्यातील अपेक्षा
हा मलनिस्सारण प्रकल्प इंद्रायणी नदीचे प्रदूषण रोखण्यासाठी आणि आळंदीच्या तीर्थक्षेत्राचे पर्यावरणीय तसेच आध्यात्मिक महत्त्व टिकवण्यासाठी महत्त्वाचा आहे. यापूर्वीही इंद्रायणी नदीच्या प्रदूषणाबाबत अनेक आश्वासने देण्यात आली होती, परंतु ठोस प्रगती दिसून आली नव्हती. या प्रकल्पामुळे सांडपाण्यावर प्रक्रिया होऊन नदीचे पावित्र्य राखले जाण्याची आशा आहे.
मात्र, घाटावरील तोडफोडीमुळे भाविकांच्या भावना दुखावल्या आहेत. प्रशासनाने घाट दुरुस्ती आणि सौंदर्यीकरणाच्या कामाला गती देणे आवश्यक आहे, जेणेकरून भाविकांचा विश्वास टिकून राहील. यासाठी स्थानिक नागरिक, वारकरी संघटना आणि प्रशासन यांच्यात समन्वय साधून पारदर्शक संवाद आणि त्वरित उपाययोजना करणे गरजेचे आहे.
दरम्यान, इंद्रायणी नदी प्रदूषणमुक्तीच्या दिशेने हा प्रकल्प एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. परंतु, घाटाच्या तोडफोडीमुळे निर्माण झालेली नाराजी दूर करण्यासाठी प्रशासनाने तातडीने घाट दुरुस्ती पूर्ण करणे आणि भाविकांच्या भावनांचा आदर राखणे आवश्यक आहे. या प्रकल्पाच्या यशस्वी अंमलबजावणीद्वारे आळंदीच्या तीर्थक्षेत्राचे पर्यावरणीय आणि आध्यात्मिक वैभव पुन्हा प्रस्थापित होऊ शकते.
