आळंदी वार्ता : “सध्याच्या काळात वारकरी संप्रदायात नामस्मरण आणि साधनेची आस्था कमी होत चालली आहे. काही कीर्तने पैसा गोळा करण्यासाठी होत असली, तरी परमार्थ हा पैसा कमवण्याचे साधन नाही, तर साधना आणि भक्ती हेच खरे धन आहे,” असे परखड आणि मार्मिक उद्गार ज्येष्ठ कीर्तनकार रामभाऊ राऊत महाराज यांनी आळंदीत काढले. संत ज्ञानेश्वर माऊलींच्या ७५० व्या जन्मोत्सवानिमित्त आयोजित हरिनाम सप्ताहातील संत तुकाराम महाराज चरित्र चिंतन सत्रात ते बोलत होते.
आळंदी येथे आयोजित या सोहळ्यात राऊत महाराज यांनी वारकरी संप्रदायाच्या सध्याच्या स्थितीवर भाष्य करताना सांगितले की, “वारकरी संप्रदायात संख्यात्मक वाढ झाली आहे, परंतु गुणात्मक वाढ होणे अत्यंत गरजेचे आहे. ज्यांनी वारकरी संप्रदायात अनुग्रह घेतला आहे, त्यांनी जप, नामस्मरण आणि साधना यांना प्राधान्य देणे आवश्यक आहे. अलीकडच्या काळात बालकीर्तनाला महत्त्व प्राप्त झाले आहे, पण काही ठिकाणी कीर्तनांचा उपयोग पैसा गोळा करण्यासाठी होत आहे. हे चुकीचे आहे, कारण परमार्थ हा साधनेचा आणि भक्तीचा मार्ग आहे, पैशाचा नाही.”
साधनेचे अंतरंग आणि बाह्य अंग–
राऊत महाराज यांनी साधनेच्या दोन अंगांवर प्रकाश टाकला. ते म्हणाले, “साधनेचे अंतरंग आणि बाह्य अंग असे दोन भाग आहेत. बाह्य अंग समाजात लौकिक दृष्टिकोनातून महत्त्वाचे असते, परंतु अंतरंगाशिवाय बाह्य अंगाला अर्थ नाही. साधना बिनचूक असेल, तर इच्छा नसली तरी साध्य आपोआप प्राप्त होते. साधकाने साधनेचे खरे रूप समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.” त्यांनी संत तुकाराम महाराजांचे उदाहरण देत सांगितले की, तुकाराम महाराजांना विवेक आणि वैराग्य यांचे बळ होते, ज्यामुळे त्यांची भक्ती आणि नामचिंतन अखंड राहिले.
संत चरित्र आणि वाङ्मयाचे महत्त्व –
राऊत महाराज यांनी संत चरित्र आणि वाङ्मयाच्या चिंतनावर विशेष भर दिला. “संत चरित्र हे साधकासाठी दिशादर्शक नकाशासारखे आहे. भक्तीची साधना करणारा साधक चंदनासारखा परोपकारी असतो. संत वाङ्मयावर साधकाचा आदर आणि विश्वास असणे आवश्यक आहे. वारकरी संप्रदायात ग्रंथाला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. वारकऱ्यांनी नामसाधनेला खरे धन मानले आहे,” असे ते म्हणाले. त्यांनी संत तुकाराम महाराजांच्या भक्तीचे कौतुक करताना नमूद केले की, “तुकाराम महाराजांच्या अंतःकरणात भीती नव्हती, कारण त्यांचे जीवन प्रभूचिंतन आणि नामस्मरणात रंगले होते.”
सोहळ्यात मान्यवरांची उपस्थिती-
या सत्राला प्रमुख विश्वस्त योगी निरंजननाथ, सोहळा प्रमुख डॉ. भावार्थ देखणे, अॅड. राजेंद्र उमाप, चैतन्य महाराज कबीर, अॅड. रोहिणी पवार, पुरुषोत्तम महाराज पाटील, ज्ञानेश्वर वीर यांच्यासह अनेक मान्यवर उपस्थित होते. उपस्थित हजारो श्रोते राऊत महाराज यांच्या संत तुकाराम महाराज चरित्र चिंतनात तल्लीन झाले होते. आळंदीच्या पवित्र वातावरणात हा सोहळा श्रद्धा आणि भक्तीने साजरा होत आहे.
नामसाधनेचे आवाहन-
राऊत महाराज यांनी शेवटी वारकऱ्यांना नामसाधना आणि संत वाङ्मयाच्या चिंतनावर भर देण्याचे आवाहन केले. “कलियुगात भक्ती आणि साधनाच मानवाच्या उद्धाराचे साधन आहे. भक्त तोच, जो प्रभूचे चिंतन अखंड करतो,” असे सांगत त्यांनी उपस्थितांना साधनेच्या मार्गावर चालण्याची प्रेरणा दिली.
हा सोहळा वारकरी संप्रदायाच्या मूल्यांना पुनर्जनन देणारा आणि साधकांना भक्तीच्या मार्गावर प्रेरित करणारा ठरत आहे.
सदर चिंतनचा व्हिडीओ श्री ज्ञानेश्वर महाराज संस्थान कमिटी, आळंदी या फेसबुक, युट्युब चॅनलवर उपलब्ध आहे.
